Cải thiện chất lượng nước uống nhờ than hoạt tính lọc nước

Giữa nhiều công nghệ lọc nước hiện đại, than hoạt tính vẫn là một trong những giải pháp hiệu quả, kinh tế và thân thiện với môi trường. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về than hoạt tính lọc nước và khả năng hấp phụ của nó, đảm bảo an toàn chất lượng nước uống hàng ngày.

Tìm hiểu về than hoạt tính lọc nước

Than hoạt tính là một dạng carbon đã trải qua quá trình xử lý đặc biệt (gọi là quá trình hoạt hóa) để tạo ra vô số lỗ rỗng cực nhỏ trong cấu trúc phân tử, làm tăng diện tích bề mặt và khả năng hấp thụ.

Quá trình sản xuất than hoạt tính: Đầu tiên, nguyên liệu được đốt cháy trong môi trường thiếu oxy để tạo thành than thô; sau đó, than được “hoạt hóa” bằng phương pháp vật lý (sử dụng hơi nước nóng, CO₂) hoặc hóa học (sử dụng axit phosphoric, kẽm Clorua), tạo ra hệ thống lỗ rỗng siêu nhỏ trên bề mặt than, làm tăng đáng kể diện tích tiếp xúc và khả năng hấp phụ tạp chất.

Khả năng lọc của than hoạt tính:

• Than hoạt tính có khả năng hấp thụ các chất ô nhiễm hữu cơ, mùi, vị lạ, Clo, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs), và thậm chí một số kim loại nặng
• Hoạt động theo nguyên tắc hấp phụ – các phân tử tạp chất bị hút và giữ lại trên bề mặt rỗng của than
• Hiệu quả đặc biệt trong việc loại bỏ mùi, vị lạ, Clo và các hợp chất hữu cơ

>> Xem thêm: Các loại lõi lọc nước phổ biến hiện nay và nguyên lý hoạt động

Các dạng than hoạt tính dùng để lọc nước

Than hoạt tính có nhiều dạng khác nhau, mỗi loại phù hợp với các ứng dụng lọc nước cụ thể. Việc lựa chọn đúng loại than hoạt tính sẽ quyết định hiệu quả lọc và chi phí vận hành của hệ thống lọc nước.

Dạng viên nén

Than hoạt tính dạng viên nén (EAC – Extruded Activated Carbon) là dạng than được nén thành các viên hình trụ có đường kính từ 0.8 đến 5 mm. EAC có độ cứng và mật độ cao, lượng bụi thấp, khả năng chịu áp lực tốt, và tỷ lệ lỗ micro cao, đặc biệt thích hợp cho việc lọc các phân tử nhỏ.

Dạng hạt (dạng mảnh)

Than hoạt tính dạng hạt (GAC – Granular Activated Carbon) là dạng than có kích thước hạt lớn hơn, thường từ 0.2 đến 5 mm. GAC cân bằng tốt giữa diện tích bề mặt và khả năng chịu lực, có thời gian sử dụng dài hơn than dạng bột, và khả năng tái tạo tốt thông qua quá trình “rửa ngược” để loại bỏ một số tạp chất và kéo dài thời gian sử dụng.

Loại than này được sử dụng phổ biến trong các hệ thống lọc nước gia đình, lý tưởng cho các hệ thống lọc nước công suất vừa và nhỏ. GAC hiệu quả trong việc loại bỏ Clo, các hợp chất hữu cơ, thuốc trừ sâu và một số kim loại nặng, thường được sử dụng như một trong các lớp lọc trong hệ thống lọc đa tầng. Tuy nhiên, hiệu quả hấp thụ của GAC chậm hơn so với dạng bột do diện tích tiếp xúc ít hơn, có thể bị tắc nghẽn bởi các chất rắn lơ lửng nên đòi hỏi tiền xử lý, và có chi phí cao hơn dạng bột.

Dạng bột

Than hoạt tính dạng bột (PAC – Powdered Activated Carbon) là dạng than được nghiền thành hạt cực mịn, có kích thước thường dưới 100 micromet. Loại than này có diện tích tiếp xúc lớn nhất trong các dạng than hoạt tính, cho hiệu quả hấp thụ nhanh với thời gian tiếp xúc ngắn (từ phút đến giờ), và có giá thành thấp hơn so với các dạng khác.

PAC thường được sử dụng trong xử lý nước tạm thời hoặc khẩn cấp, các hệ thống xử lý nước thải công nghiệp, và đặc biệt hiệu quả trong việc loại bỏ các tạp chất hữu cơ gây mùi và vị lạ. Tuy nhiên, loại than này khó loại bỏ hoàn toàn sau khi sử dụng, đòi hỏi quá trình lọc bổ sung, không thể tái sử dụng hiệu quả và không phù hợp cho các hệ thống lọc nước liên tục tại hộ gia đình.

Than hoạt tính dạng bột

Tác dụng của than hoạt tính trong lọc nước

Than hoạt tính mang lại nhiều lợi ích đáng kể trong việc cải thiện chất lượng nước uống.

Cải thiện chất lượng nước uống

• Loại bỏ mùi và vị lạ: Than hoạt tính đặc biệt hiệu quả trong việc loại bỏ mùi hôi và vị lạ trong nước, bao gồm mùi mốc, mùi Clo và mùi tanh từ các hợp chất hữu cơ. Nhờ cấu trúc lỗ rỗng siêu nhỏ, than hoạt tính hấp thụ các phân tử gây mùi, giúp nước sau khi lọc có vị dễ chịu và tự nhiên hơn, đáp ứng nhu cầu về cảm quan nước uống của người tiêu dùng.
• Cải thiện độ trong của nước: Than hoạt tính giúp loại bỏ các chất hữu cơ gây đục, mang lại nguồn nước trong hơn, đặc biệt khi kết hợp với các phương pháp lọc khác như công nghệ màng lọc sợi rỗng của Cleansui. Sự cải thiện về độ trong tạo ấn tượng tích cực về chất lượng nước, tăng sự hài lòng của người dùng khi sử dụng nước lọc hàng ngày.
• Tác động đến sức khỏe: Việc loại bỏ các chất có hại thông qua than hoạt tính giúp giảm nguy cơ phơi nhiễm với các hóa chất độc hại trong nước, góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể. Khi nước sạch, không mùi và có vị dễ chịu, bạn thường có xu hướng uống nhiều nước hơn, góp phần duy trì thói quen uống đủ nước cần thiết cho sức khỏe.

Loại bỏ tạp chất và Clo

• Loại bỏ Clo và các sản phẩm phụ khử trùng: Than hoạt tính đặc biệt hiệu quả trong việc loại bỏ Clo tự do trong nước máy – chất được sử dụng phổ biến để khử trùng nhưng gây mùi và vị khó chịu. Ngoài Clo, than hoạt tính còn loại bỏ các trihalomethanes (THMs) và các sản phẩm phụ khử trùng khác (DBPs), vốn là những hợp chất có thể gây hại khi tiếp xúc lâu dài.
• Loại bỏ các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs): Các chất như benzene, toluene, xylene và nhiều VOC khác có nguồn gốc từ ô nhiễm công nghiệp đều được than hoạt tính hấp thụ hiệu quả. Việc loại bỏ các hợp chất này đặc biệt quan trọng vì nhiều VOC có liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khi tiêu thụ lâu dài.
• Giảm thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ: Than hoạt tính có khả năng loại bỏ nhiều loại thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ trong nước, đặc biệt quan trọng đối với các khu vực nông nghiệp nơi nguồn nước có thể bị nhiễm các hóa chất này. Bộ lọc EUC3000 của Cleansui với than hoạt tính chất lượng cao đảm bảo loại bỏ tối đa các tạp chất này.
• Khả năng loại bỏ một số kim loại nặng: Than hoạt tính có hiệu quả nhất định với một số kim loại nặng như chì và thủy ngân, tuy nhiên hiệu quả phụ thuộc vào loại than hoạt tính và điều kiện nước. Trong nhiều trường hợp, việc kết hợp than hoạt tính với các phương pháp lọc khác sẽ mang lại hiệu quả tối ưu trong việc loại bỏ hoàn toàn kim loại nặng.

>> Xem thêm: Clo trong nước có tác hại gì? Cách khử Clo trong nước hiệu quả

Cải thiện mùi và màu sắc của nước

• Loại bỏ chất gây màu: Than hoạt tính có khả năng hấp thụ các hợp chất hữu cơ gây màu trong nước, giúp nước sau khi lọc trong suốt hơn, không còn màu vàng hoặc nâu đặc trưng. Hiệu quả này đặc biệt rõ rệt với nước ngầm có màu do hợp chất hữu cơ tự nhiên, giúp nâng cao chất lượng cảm quan của nước.
• Xử lý mùi hôi: Than hoạt tính loại bỏ hiệu quả nhiều loại mùi khó chịu trong nước như mùi trứng thối (sulfur hydro), mùi mốc từ các hợp chất geosmin do tảo tạo ra, và mùi hóa chất từ các chất ô nhiễm công nghiệp. Khả năng này giúp tạo ra nước uống có mùi dễ chịu hơn.
• Cải thiện vị: Ngoài việc loại bỏ mùi, than hoạt tính còn khử vị kim loại từ các đường ống hoặc các ion kim loại trong nước, loại bỏ vị chua hoặc đắng do các hợp chất hữu cơ, tạo ra nước có vị dễ chịu và tự nhiên hơn. Đây là lý do các sản phẩm lọc nước Cleansui sử dụng than hoạt tính chất lượng cao để đảm bảo nước sau lọc có vị tự nhiên.

Than hoạt tính lọc nước có tác dụng trong việc cải thiện mùi và màu sắc của nước

Loại bỏ vi khuẩn, không loại bỏ chất có lợi

• Khả năng kháng khuẩn: Mặc dù than hoạt tính không tiêu diệt vi khuẩn trực tiếp như các phương pháp khử trùng, nó có thể hấp thụ một số vi khuẩn và vi sinh vật trong các lỗ rỗng. Đặc biệt, một số loại than hoạt tính được xử lý với bạc có tính kháng khuẩn tốt hơn, nâng cao hiệu quả bảo vệ sức khỏe của bạn khỏi các tác nhân gây bệnh có trong nước.
• Giữ lại khoáng chất có lợi: Không giống như hệ thống thẩm thấu ngược (RO), than hoạt tính giữ lại các khoáng chất trong nước có lợi như Canxi, Magie, Kali trong quá trình lọc. Các khoáng chất này không chỉ quan trọng cho sức khỏe mà còn đóng góp vào hương vị tự nhiên của nước, đảm bảo nước sau khi lọc vẫn giữ được hàm lượng khoáng chất cần thiết.
• Khả năng loại bỏ có chọn lọc: Than hoạt tính loại bỏ hiệu quả các hợp chất hữu cơ và Clo nhưng không loại bỏ đáng kể các muối khoáng và ion có lợi. Đây chính là ưu điểm vượt trội giúp công nghệ lọc than hoạt tính của Cleansui cung cấp phương pháp lọc cân bằng, loại bỏ tạp chất độc hại nhưng vẫn giữ lại các thành phần có lợi trong nước.

Tiết kiệm chi phí

• Chi phí đầu tư thấp: Hệ thống lọc than hoạt tính có chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với các hệ thống lọc tiên tiến như RO, phù hợp với nhiều ngân sách khác nhau. Thị trường cung cấp đa dạng lựa chọn từ bình lọc nhỏ đến hệ thống lọc toàn nhà, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận công nghệ lọc nước an toàn.
• Chi phí vận hành thấp: Hệ thống lọc than hoạt tính không tiêu thụ điện năng (trừ các hệ thống có bơm), không tạo ra nước thải như hệ thống RO, chỉ phát sinh chi phí thay thế lõi lọc định kỳ. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí vận hành dài hạn, làm cho công nghệ này trở nên kinh tế hơn nhiều so với các phương pháp lọc khác.
• So sánh chi phí với nước đóng chai: Sử dụng hệ thống lọc than hoạt tính tại nhà tiết kiệm hơn nhiều so với việc mua nước ion kiềm đóng chai, đồng thời giảm thiểu rác thải nhựa, thân thiện với môi trường. Hơn nữa, việc có nguồn nước sạch luôn sẵn có tại nhà giúp tiết kiệm thời gian và công sức mua sắm, vận chuyển nước đóng chai.

Dễ thay thế – bảo trì

• Quy trình thay lõi đơn giản: Hầu hết các lõi lọc than hoạt tính được thiết kế để dễ dàng thay thế, bạn có thể tự thay thế mà không cần kỹ thuật viên và thường chỉ mất vài phút để hoàn thành. Với máy lọc nước Cleansui, hệ thống van kết nối đầu nước in-out có khả năng nối/nhả nhanh giúp việc thay lõi EUC3000 trở nên đơn giản hơn bao giờ hết.
• Bảo trì định kỳ: Để đảm bảo hiệu quả lọc tối ưu, bạn nên kiểm tra rò rỉ hoặc rạn nứt trên vỏ lõi lọc, làm sạch bình chứa (nếu có) định kỳ, và kiểm tra các đầu nối và vòng đệm. Quy trình bảo trì đơn giản này giúp kéo dài tuổi thọ của thiết bị và duy trì chất lượng nước lọc.
• Tái sinh than hoạt tính: Đối với hệ thống lớn, than hoạt tính đôi khi có thể được tái sinh, tuy nhiên quá trình này thường chỉ khả thi trong các ứng dụng công nghiệp. Đối với sử dụng gia đình, việc thay thế lõi mới là giải pháp tiết kiệm và hiệu quả hơn, đảm bảo khả năng lọc luôn đạt mức tối ưu.

>> Xem thêm: Lưu ý khi thay lõi lọc nước

Một số lưu ý khi dùng than hoạt tính để lọc nước

Để đạt hiệu quả tối ưu và đảm bảo an toàn khi sử dụng than hoạt tính lọc nước, cần lưu ý một số điểm sau:

Thay lõi lọc định kỳ

Than hoạt tính có khả năng hấp phụ hữu hạn và sẽ dần bão hòa theo thời gian sử dụng, làm giảm hiệu quả lọc và thậm chí có thể phản tác dụng. Để đảm bảo chất lượng nước ổn định, bạn cần thay lõi lọc định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất, thường là từ 3-6 tháng tùy theo tần suất sử dụng và chất lượng nước đầu vào. Việc kéo dài thời gian sử dụng quá mức khuyến cáo không chỉ làm giảm hiệu quả lọc mà còn tiềm ẩn nguy cơ lõi bão hòa giải phóng lại các chất ô nhiễm đã hấp thụ vào nước, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Một số lưu ý khi dùng than hoạt tính để lọc nước

>> Có thể bạn quan tâm: Lõi lọc nước bao lâu thay 1 lần

Tránh phát triển vi khuẩn

Một hạn chế của than hoạt tính là không có khả năng tiêu diệt vi khuẩn một cách chủ động, và trong điều kiện thích hợp, vi khuẩn thậm chí có thể phát triển trong lõi lọc than, đặc biệt khi thiết bị không được sử dụng thường xuyên. Để hạn chế tình trạng này, bạn nên sử dụng hệ thống lọc đều đặn và xả bỏ nước đầu tiên sau thời gian không sử dụng (đặc biệt là sau khi đi vắng dài ngày). Với một số nguồn nước có nguy cơ nhiễm khuẩn cao, cần cân nhắc kết hợp than hoạt tính với các phương pháp khử trùng bổ sung như tia UV hoặc các lớp lọc kháng khuẩn.

Kiểm soát chất lượng nước đầu vào

Than hoạt tính phát huy hiệu quả tối ưu khi làm việc với nước đã được lọc thô, loại bỏ các chất rắn lơ lửng lớn. Nước quá đục với hàm lượng cặn bẩn cao có thể nhanh chóng làm tắc nghẽn lỗ rỗng của than hoạt tính, giảm đáng kể hiệu quả và tuổi thọ của lõi lọc. Để tối ưu hóa hiệu suất và kéo dài tuổi thọ lõi than, hệ thống lọc nước nên được thiết kế với các bộ lọc sơ bộ để loại bỏ cặn thô và bùn đất trước khi nước tiếp xúc với lớp than hoạt tính.

Khả năng hấp phụ vượt trội của than hoạt tính trong bộ lọc của thiết bị Cleansui EU301

Thiết bị lọc nước ion kiềm EU301 chỉ sử dụng một bộ lọc EUC3000. Nước sau lọc không còn mùi nấm mốc, Clo dư và những tạp chất nguy hiểm như Bromoform, Trihalomethanes, Chlorine,… là nhờ khả năng hấp phụ vượt trội của than hoạt tính.

Tích hợp trong bộ lọc 4 cấp, than hoạt tính của Mitsubishi Cleansui có kích thước hạt nhỏ và đồng đều. Diện tích bề mặt riêng lớn, lên tới 240.000 mét vuông, có khả năng xử lý hiệu quả chất hữu cơ trong nước.

Đặc biệt, thí nghiệm nghiên cứu cho thấy khả năng hấp phụ của than hoạt tính Mitsubishi Cleansui tốt gấp 3 lần than hoạt tính thông thường và có thể lọc bỏ tới 94 tạp chất theo tiêu chuẩn nước uống QCVN 01/2009/BYT.

Sự kết hợp giữa than hoạt tính Cleansui và công nghệ màng lọc sợi rỗng giúp nước sau lọc từ thiết bị EU301 và các sản phẩm cao cấp khác đảm bảo sạch, an toàn cho việc uống trực tiếp.

Khả năng hấp phụ của than hoạt tính lọc nước trong bộ lọc của thiết bị EU301

Một số câu hỏi liên quan đến than hoạt tính lọc nước

Làm sao để kiểm tra hiệu quả lọc nước của than hoạt tính?

Việc đánh giá hiệu quả của than hoạt tính trong hệ thống lọc nước rất quan trọng để đảm bảo nước uống an toàn.

Các phương pháp kiểm tra tại nhà:

• Kiểm tra cảm quan: So sánh mùi, vị và độ trong của nước trước và sau khi lọc. Nước sau lọc nên không mùi Clo, trong hơn và có vị dễ chịu hơn.
• Bộ kiểm tra Clo: Sử dụng các bộ kiểm tra Clo có bán sẵn để đánh giá hiệu quả loại bỏ Clo. Than hoạt tính hoạt động tốt sẽ loại bỏ hầu hết Clo trong nước.
• Bộ kiểm tra TDS (tổng chất rắn hòa tan): Lưu ý rằng TDS có thể không giảm nhiều sau khi qua than hoạt tính vì than không loại bỏ các khoáng chất hòa tan.
• Kiểm tra lưu lượng nước: Lưu lượng nước giảm dần theo thời gian có thể cho thấy than đang bắt đầu bão hòa hoặc bị tắc nghẽn.

>> Xem chi tiết tại: Cách kiểm tra nước sạch tại nhà

Kiểm tra chuyên nghiệp:

• Phân tích trong phòng thí nghiệm: Gửi mẫu nước đến phòng thí nghiệm để kiểm tra các thông số chi tiết như kim loại nặng, hợp chất hữu cơ, vi sinh vật.
• Kiểm tra cụ thể các chất ô nhiễm: Nếu lo ngại về một chất ô nhiễm cụ thể (ví dụ: thuốc trừ sâu, kim loại nặng), có thể yêu cầu kiểm tra riêng cho chất đó.
• Dịch vụ kiểm tra từ nhà cung cấp: Một số công ty cung cấp máy lọc nước cung cấp dịch vụ kiểm tra hiệu quả của hệ thống.

Thời điểm kiểm tra:

• Sau khi lắp đặt hệ thống mới hoặc thay lõi lọc
• Định kỳ 3-6 tháng để đảm bảo hiệu quả lọc
• Khi nhận thấy sự thay đổi về chất lượng nước (mùi, vị, màu sắc)
• Sau khi có sự cố về nguồn nước (lũ lụt, ô nhiễm, thay đổi đường ống)

Than hoạt tính có an toàn cho sức khỏe không?

Than hoạt tính được sử dụng rộng rãi trong lọc nước và nhìn chung được coi là an toàn.

Độ an toàn của than hoạt tính:

• Than hoạt tính được FDA và nhiều tổ chức y tế khác công nhận là an toàn cho sử dụng trong xử lý nước uống
• Không thêm các hóa chất độc hại vào nước khi sử dụng đúng cách
• Đã được sử dụng trong xử lý nước uống hàng thập kỷ với lịch sử an toàn tốt

Tiêu chuẩn an toàn:

• Nên sử dụng than hoạt tính đạt tiêu chuẩn NSF/ANSI 42 (cho cải thiện mùi vị) và NSF/ANSI 53 (cho loại bỏ các chất ô nhiễm ảnh hưởng sức khỏe)
• Tại Việt Nam, lựa chọn sản phẩm đạt tiêu chuẩn QCVN và có chứng nhận hợp quy
• Ưu tiên sản phẩm từ các thương hiệu uy tín như Mitsubishi Cleansui với các chứng nhận chất lượng quốc tế

Lưu ý khi sử dụng:

• Tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất về thời gian thay lõi
• Sử dụng đều đặn để tránh tình trạng nước đọng trong lõi lọc
• Chọn loại than hoạt tính phù hợp với mục đích sử dụng và chất lượng nước đầu vào

Than hoạt tính lọc nước là một giải pháp hiệu quả, kinh tế và thân thiện với môi trường, mang lại nhiều lợi ích cho chất lượng nước uống hàng ngày. Than hoạt tính có khả năng loại bỏ hiệu quả các chất ô nhiễm hữu cơ, Clo, mùi hôi và cải thiện vị của nước, đồng thời giữ lại các khoáng chất có lợi.

Đầu tư vào hệ thống lọc nước sử dụng than hoạt tính như bộ lọc trong các thiết bị lọc nước của Cleansui không chỉ mang lại nguồn nước sạch cho gia đình mà còn là giải pháp tiết kiệm chi phí và thân thiện với môi trường trong dài hạn, giảm thiểu rác thải nhựa từ nước đóng chai và góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Để được tư vấn chi tiết về các sản phẩm máy lọc nước Mitsubishi Cleansui, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 1800 8171 (miền Nam) hoặc 1800 8172 (miền Bắc), hoặc ghé thăm website Mitsubishi Cleansui. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn lựa chọn giải pháp lọc nước phù hợp nhất với nhu cầu và điều kiện sống của gia đình.